Gió Mùa: Loại Gió Thổi Quanh Năm Chi Phối Khí Hậu Việt Nam

Mô tả sản phẩm

Việt Nam, với vị trí địa lý đặc trưng nằm trong vành đai nội chí tuyến Bắc bán cầu, giáp Biển Đông rộng lớn, có đường bờ biển dài và địa hình đa dạng, chịu ảnh hưởng sâu sắc của một loại gió đặc trưng, chi phối toàn bộ bức tranh khí hậu và thời tiết quanh năm, đó chính là **gió mùa**. Mặc dù không phải là một hướng gió cố định thổi liên tục suốt 12 tháng, nhưng chính chu kỳ chuyển đổi theo mùa của hệ thống gió này đã định hình nên khí hậu gió mùa nhiệt đới ẩm đặc trưng của nước ta, khiến nó trở thành loại gió "quanh năm" theo đúng nghĩa đen về sự hiện diện và ảnh hưởng. Hệ thống gió mùa tại Việt Nam bao gồm hai loại chính, thay phiên nhau hoạt động và mang đến những đặc điểm thời tiết riêng biệt:

**1. Gió mùa Đông Bắc (hay còn gọi là gió mùa mùa đông):**
Đây là loại gió hoạt động mạnh mẽ và chi phối phần lớn lãnh thổ Việt Nam từ khoảng tháng 10-11 năm trước đến tháng 4-5 năm sau. Nguồn gốc của gió mùa Đông Bắc là khối không khí lạnh và khô từ áp cao Siberia (Nga) di chuyển xuống phía Nam. Khi di chuyển qua lục địa, khối khí này mang theo tính chất lạnh và khô. Tuy nhiên, khi vượt qua vịnh Bắc Bộ và Biển Đông, nó bổ sung thêm hơi ẩm, đặc biệt là mang đến những đợt mưa lớn cho các tỉnh miền Trung Việt Nam (từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa) do bị chắn bởi dãy Trường Sơn và hiệu ứng nâng lên của địa hình.
* **Đặc điểm và ảnh hưởng:** Gió mùa Đông Bắc mang đến một mùa đông lạnh giá cho miền Bắc Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh vùng núi phía Bắc thường xuyên xuất hiện sương muối, băng giá. Nhiệt độ có thể giảm sâu, gây ra các đợt rét đậm, rét hại kéo dài. Ở các tỉnh miền Trung, gió mùa Đông Bắc thường gây mưa lớn, thậm chí là lũ lụt vào các tháng cuối năm (tháng 10, 11, 12). Đối với miền Nam, gió mùa Đông Bắc ít gây ảnh hưởng về nhiệt độ mà chủ yếu làm cho thời tiết se lạnh và khô hơn một chút vào những tháng đầu năm.

**2. Gió mùa Tây Nam (hay còn gọi là gió mùa mùa hè):**
Loại gió này hoạt động mạnh mẽ từ khoảng tháng 5-6 đến tháng 9-10 hàng năm, chi phối chủ yếu miền Nam và Tây Nguyên, sau đó ảnh hưởng lên cả miền Bắc. Nguồn gốc của gió mùa Tây Nam là khối khí ẩm từ áp cao bán cầu Nam di chuyển vượt qua xích đạo, thổi theo hướng Tây Nam vào lãnh thổ Việt Nam. Khi đi qua vịnh Bengal và Biển Đông, khối khí này hấp thụ một lượng lớn hơi ẩm, trở nên nóng ẩm và gây mưa.
* **Đặc điểm và ảnh hưởng:** Gió mùa Tây Nam mang đến một mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều cho phần lớn cả nước. Đây là nguyên nhân chính gây ra mùa mưa cho khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên, với lượng mưa lớn và thường xuyên xuất hiện các cơn dông, mưa rào. Đối với miền Bắc, gió mùa Tây Nam kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới và áp thấp Bắc Bộ cũng gây ra mùa mưa lớn. Đặc biệt, khi gió mùa Tây Nam vượt qua dãy Trường Sơn đổ xuống các tỉnh miền Trung (từ Thanh Hóa đến Bình Thuận), nó thường bị biến tính trở nên khô và nóng, tạo thành hiện tượng "gió Lào" (hay gió phơn Tây Nam) gây ra nắng nóng gay gắt, khô hạn, ảnh hưởng lớn đến đời sống và sản xuất.

Tóm lại, dù không phải là một hướng gió cố định, nhưng sự luân phiên và ảnh hưởng sâu rộng của gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam đã tạo nên một hệ thống gió hoạt động liên tục và định hình bức tranh khí hậu đặc trưng của Việt Nam trong suốt cả năm. Chính vì vậy, "gió mùa" là loại gió chủ đạo, thổi "quanh năm" và có vai trò then chốt trong việc điều tiết khí hậu, lượng mưa và các hiện tượng thời tiết trên khắp đất nước ta.