Vì sao hàng hóa có hai thuộc tính là giá trị và giá trị sử dụng

Mô tả sản phẩm

Trong nền kinh tế thị trường, hàng hóa là một khái niệm trung tâm của mọi hoạt động sản xuất và trao đổi. Theo lý thuyết kinh tế chính trị, mọi hàng hóa đều sở hữu hai thuộc tính cơ bản: giá trị và giá trị sử dụng. Vậy tại sao hàng hóa lại có hai thuộc tính này? Bài viết sau sẽ giải đáp thắc mắc đó một cách chi tiết và khoa học.

Giá trị sử dụng của hàng hóa

Giá trị sử dụng là thuộc tính đầu tiên và cơ bản nhất của bất kỳ hàng hóa nào. Nó thể hiện công dụng của sản phẩm, khả năng thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người, dù là nhu cầu vật chất hay tinh thần. Ví dụ, giá trị sử dụng của bánh mì là để ăn, của quần áo là để mặc, của điện thoại là để liên lạc. Giá trị sử dụng mang tính chất tự nhiên vì nó gắn liền với thuộc tính vật lý, hóa học của sản phẩm. Một sản phẩm chỉ trở thành hàng hóa khi nó có giá trị sử dụng đối với người khác chứ không phải chỉ với người sản xuất ra nó.

Giá trị của hàng hóa

Trong khi giá trị sử dụng thể hiện mặt chất của hàng hóa thì giá trị thể hiện mặt lượng. Giá trị của hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hóa đó. Nói cách khác, giá trị chính là thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra hàng hóa. Giá trị là cơ sở để trao đổi các hàng hóa với nhau. Trong trao đổi, người ta không quan tâm đến giá trị sử dụng khác nhau của hàng hóa mà chỉ quan tâm đến lượng giá trị ngang nhau. Ví dụ, 1 cái bàn có thể đổi lấy 50kg gạo vì chúng có lượng lao động hao phí tương đương.

Mối quan hệ biện chứng giữa giá trị và giá trị sử dụng

Hai thuộc tính này của hàng hóa có mối quan hệ mật thiết, thống nhất nhưng cũng mâu thuẫn với nhau. Chúng thống nhất ở chỗ một vật muốn trở thành hàng hóa thì phải có đủ cả hai thuộc tính này. Nếu thiếu giá trị sử dụng thì không ai muốn mua, còn nếu không có giá trị (không tốn lao động để sản xuất) thì không phải là hàng hóa. Tuy nhiên, giữa chúng cũng tồn tại mâu thuẫn. Người sản xuất quan tâm đến giá trị (để bán được giá cao) trong khi người tiêu dùng quan tâm đến giá trị sử dụng (để thỏa mãn nhu cầu). Điều này tạo nên động lực thúc đẩy sản xuất phát triển.

Vì sao hàng hóa phải có hai thuộc tính?

Có ba lý do chính giải thích tại sao hàng hóa phải tồn tại với hai thuộc tính này: 1. Yêu cầu của sản xuất hàng hóa: Sản xuất hàng hóa khác với sản xuất tự cung tự cấp. Sản phẩm làm ra không phải để dùng mà để bán, do đó nó vừa phải có ích (giá trị sử dụng) vừa phải có thể so sánh được (giá trị). 2. Điều kiện của trao đổi: Trao đổi chỉ diễn ra khi sản phẩm có ích với người khác (giá trị sử dụng) và có thể so sánh được về mặt lượng (giá trị). Không có hai thuộc tính này thì không thể hình thành thị trường. 3. Bản chất của lao động trong sản xuất hàng hóa: Lao động trong sản xuất hàng hóa vừa mang tính cụ thể (tạo ra giá trị sử dụng) vừa mang tính trừu tượng (tạo ra giá trị). Đây là hai mặt không thể tách rời của cùng một quá trình lao động.

Ý nghĩa thực tiễn của việc nghiên cứu hai thuộc tính

Hiểu rõ hai thuộc tính của hàng hóa có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động kinh doanh: - Đối với doanh nghiệp: Cần chú trọng cả chất lượng sản phẩm (giá trị sử dụng) lẫn hiệu quả sản xuất (giá trị) để cạnh tranh trên thị trường. - Đối với người tiêu dùng: Hiểu được mối quan hệ này giúp lựa chọn sản phẩm tối ưu giữa chất lượng và giá cả. - Đối với nhà nước: Là cơ sở để xây dựng các chính sách kinh tế phù hợp, cân bằng giữa lợi ích sản xuất và tiêu dùng.

Kết luận

Hai thuộc tính giá trị và giá trị sử dụng là biểu hiện của mâu thuẫn nội tại trong bản thân hàng hóa. Sự tồn tại đồng thời của chúng là tất yếu khách quan trong nền sản xuất hàng hóa. Hiểu rõ mối quan hệ này không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn có giá trị thực tiễn sâu sắc trong hoạt động kinh tế hiện đại.

Xem thêm: nội dung nào dưới đây không phải là nguyên nhân dẫn đến lạm phát