Nguyên nhân chủ yếu gây ngập lụt ở đồng bằng sông Cửu Long

Mô tả sản phẩm

Giới thiệu về tình trạng ngập lụt ở đồng bằng sông Cửu Long

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng đất trù phú, nơi cung cấp lương thực chính cho cả nước. Tuy nhiên, những năm gần đây, tình trạng ngập lụt ngày càng nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về kinh tế và đời sống người dân. Bài viết này sẽ phân tích các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng này.

Biến đổi khí hậu và nước biển dâng

Biến đổi khí hậu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ngập lụt ở ĐBSCL. Hiện tượng nước biển dâng do băng tan ở hai cực khiến mực nước biển tăng, làm giảm khả năng thoát lũ của các con sông. Bên cạnh đó, các cơn bão và áp thấp nhiệt đới ngày càng mạnh và thường xuyên hơn, mang theo lượng mưa lớn trong thời gian ngắn, gây ngập úng diện rộng.

Sụt lún đất do khai thác nước ngầm quá mức

Việc khai thác nước ngầm không kiểm soát để phục vụ sinh hoạt và sản xuất đã khiến nhiều khu vực ở ĐBSCL bị sụt lún. Theo các nghiên cứu, tốc độ sụt lún ở một số nơi lên đến 2-3cm/năm, cao hơn nhiều so với mức nước biển dâng. Điều này làm giảm độ cao tự nhiên của vùng đồng bằng, khiến nước dễ dàng tràn vào khi có lũ hoặc triều cường.

Hệ thống đê điều và thủy lợi chưa hoàn thiện

Hệ thống đê điều ở ĐBSCL chưa được đầu tư đồng bộ và thiếu tính toán dài hạn. Nhiều đoạn đê yếu, không đủ khả năng chống chịu với lũ lớn. Bên cạnh đó, hệ thống kênh mương thoát lũ chưa đáp ứng được nhu cầu, dẫn đến tình trạng úng ngập kéo dài sau mỗi trận mưa lớn.

Mất rừng ngập mặn và thảm thực vật tự nhiên

Rừng ngập mặn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm sóng, chống xói lở và điều tiết nước. Tuy nhiên, diện tích rừng ngập mặn ở ĐBSCL đã giảm đáng kể do nạn phá rừng làm đầm tôm, khu công nghiệp và đô thị hóa. Sự suy giảm này khiến vùng đồng bằng mất đi "lá chắn" tự nhiên, dễ bị tổn thương trước thiên tai.

Ảnh hưởng từ các đập thủy điện thượng nguồn

Các đập thủy điện trên sông Mekong đã làm thay đổi chế độ dòng chảy tự nhiên. Vào mùa khô, lượng nước về hạ lưu giảm mạnh, trong khi mùa lũ lại xả nước ồ ạt gây ngập úng đột ngột. Ngoài ra, việc giữ lại phù sa khiến đồng bằng không được bồi đắp, làm tăng nguy cơ xói lở và sạt lở đất.

Quy hoạch đô thị và nông nghiệp chưa hợp lý

Sự phát triển thiếu quy hoạch của các đô thị và khu công nghiệp đã lấn chiếm nhiều vùng trũng tự nhiên vốn có chức năng thoát lũ. Trong nông nghiệp, việc chuyển đổi từ canh tác lúa sang các mô hình khác như cây ăn trái, thủy sản đã làm thay đổi cấu trúc đất, giảm khả năng thấm nước.

Kết luận và giải pháp

Ngập lụt ở ĐBSCL là hệ quả của nhiều yếu tố tổng hợp, từ tự nhiên đến nhân tạo. Để giảm thiểu tình trạng này, cần có các giải pháp đồng bộ như: nâng cao hệ thống đê điều, khôi phục rừng ngập mặn, quản lý chặt chẽ việc khai thác nước ngầm, và hợp tác quốc tế trong quản lý nguồn nước sông Mekong. Chỉ có cách tiếp cận tổng thể mới giúp ĐBSCL phát triển bền vững trước những thách thức của biến đổi khí hậu.

Xem thêm: biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa